Laboratorium Mikrobiologiczne

NFORMACJE DLA PACJENTA – LABORATORIUM MIKROBIOLOGICZNE

Laboratorium Mikrobiologiczne funkcjonuje w SP ZOZ ZZ od 1983r., cały czas badania są poszerzane i unowocześniane w miarę postępu wiedzy medycznej i postępu technologicznego. Wszystkie badania jakie wykonujemy są poddawane kontroli zewnętrznej krajowej lub międzynarodowej. Personel regularnie uczestniczy w szkoleniach w celu aktualizowania wiedzy. W ostatnich dwóch latach szkolenia odbywają się online i korzystają z nich wszyscy pracownicy.

Personel:

mgr Danuta Pawlik – Kierownik, diagnosta laboratoryjny, specjalista mikrobiologii medycznej.

mgr Grażyna Grochowska - Zastępca Kierownika, diagnosta laboratoryjny, specjalista mikrobiologii medycznej.

mgr Małgorzata Stryjewska - diagnosta laboratoryjny

mgr Beata Zalewska – starszy technik analityki medycznej

mgr Aleksandra Jaroszewska - diagnosta laboratoryjny

Hanna Skrzecz – starszy laborant diagnostyki laboratoryjnej

Aldona Rutkowska – Jung - starszy laborant diagnostyki laboratoryjnej

Joanna Żerańska - starszy laborant diagnostyki laboratoryjnej

Badanie mikrobiologiczne ma na celu wykrycie drobnoustroju chorobotwórczego w materiale klinicznym oraz oznaczenie jego wrażliwości na antybiotyki -antybiogram

Badanie mikrobiologiczne jest procesem wieloetapowym.

Pierwszy etap badania to posiew i hodowla drobnoustroju. Większość drobnoustrojów tlenowych potrzebuje do wzrostu 18-24 godzin inkubacji, jednakże bakterie beztlenowe, niektóre tlenowe oraz grzyby mogą wymagać przedłużonej inkubacji do 48-96 godzin.

Drugi etap badania to izolacja i identyfikacja drobnoustroju przy użyciu testów manualnych, półautomatycznych lub automatycznych.

Trzecim etapem badania jest oznaczenie wrażliwości drobnoustroju na leki. Powszechnie stosuje się metodę dyfuzyjno-krążkową. Na jej podstawie można zakwalifikować drobnoustrój do jednej z trzech kategorii: wrażliwy (W), wrażliwy zwiększona ekspozycja (WZE), oporny (O). W przypadku szczepów wrażliwy zwiększona ekspozycja ( WZE) sukces terapeutyczny jest trudny do przewidzenia, ale można go osiągnąć, jeśli dany antybiotyk możemy zastosować w wysokiej dawce, jeśli możemy zwiększyć częstotliwość jego podawania lub też ulega on zdecydowanemu zagęszczeniu w miejscu zakażenia (np. w układzie moczowym). Inne metody oceny wrażliwości na leki to metody rozcieńczeniowe. W zależności od systemu (testu) możemy precyzyjnie oznaczyć najmniejsze stężenia hamujące antybiotyku (ang. minimal inhibitory concentration, MIC) lub uzyskać informację – podobnie jak w przypadku metody krążkowej – czy drobnoustrój jest wrażliwy czy oporny. W pracowni mikrobiologii oznaczamy wrażliwość na leki metodą dyfuzyjno-krążkową, metodą rozcieńczeniową przy użyciu aparatów półautomatycznych i automatycznych oraz za pomocą E-testów. (MIC)

Zgodnie z zaleceniem Konsultanta Krajowego w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, w roku 2011 wprowadzone zostały nowe zasady interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów – zalecenia EUCAST, które co rok są aktualizowane (więcej informacji na www.korld.edu.pl)

Końcowy dodatni wynik badania jest wydawany, jeśli zakończony zostanie proces identyfikacji drobnoustroju i oznaczona zostanie jego wrażliwość na leki.

Końcowy ujemny wynik badania jest wydawany, jeśli po określonym czasie inkubacji nie stwierdza się wzrostu drobnoustrojów (zwykle 24-48 godzin, w przypadku posiewu krwi oraz płynu mózgowo-rdzeniowego 5 dni). 

Laboratorium Mikrobiologiczne czynne:

1. Dla pacjentów od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.00 do 14.00

2. W trybie dyżurnym- dla pacjentów szpitalnych.

 w soboty w godzinach od 08.00 do 12.00

 w niedziele w godzinach od 08.00 do 13.00 

Odbiór Wyników Badań

Wydawanie wyników od poniedziałku do piątku w godzinach od 13.00 do 14:30 (po uzgodnieniu dnia odbioru w rejestracji) lub od 07:30 do 14:30 następnego dnia

Informacje można uzyskać pod nr. tel. 297142282

Pracownie

1.Pracownia Bakteriologii Ogólnej

Przyjmowanie materiałów na posiew:

Materiały na posiew i szybkie testy - od poniedziałku do piątku w godzinach od 07:30 do 14:00 po telefonicznym powiadomieniu z portierni przy wejściu głównym.

2. Pracownia Immunoenzymatyki

krew - od poniedziałku do piątku w godzinach od 07:30 do 09:30 w punkcie pobrań pok. nr 14 - Poradnie Specjalistyczne.

 Przygotowanie pacjenta do badań mikrobiologicznych:

1. Zlecenie badania laboratoryjnego.

Do pobranego materiału do badań należy dołączyć „Zlecenie badania laboratoryjnego, które zawiera następujące dane:
 1.  Dane pacjenta – imię i nazwisko, data urodzenia, miejsce zamieszkania/oddział szpitalny, płeć, PESEL, nr identyfikacyjny pacjenta (podawany przy braku innych danych).
 2.  Dane lekarza zlecającego badanie lub innej osoby upoważnionej do zlecenia badania.
 3.  Dane jednostki zlecającej badanie.
 4.  Miejsce przesłania wyniku badania lub dane osoby upoważnionej do odbioru.
 5.  Rodzaj materiału i jego pochodzenie.
 6.  Zlecone badanie (ukierunkowanie).
 7.  Tryb wykonania badania.
 8.  Data pobrania materiału do badania.
 9.  Dane osoby pobierającej materiał do badania.
10. Data i godzina przyjęcia materiału do laboratorium.
11. Istotne kliniczne dane pacjenta.
 

Przygotowanie pacjenta do badań z dróg moczowo- płciowych.

1.    Przed pobieraniem materiału do badań z dróg moczowo- płciowych kobiety nie powinny stosować zabiegów higienicznych z użyciem środków myjących.
2.    Kilka dni przed badaniem a najlepiej przez tydzień nie należy zakładać do pochwy żadnych preparatów miejscowych (globulki, czopki, kremy) (wpływ na wynik stopnia czystości pochwy, posiewu ogólnego).
3.    Badanie w kierunku drożdżaków najlepiej wykonać po 2 tygodniach od zakończenia leczenia doustnego.
4.    Przed pobraniem materiału z cewki moczowej u mężczyzn i kobiet nie należy oddawać moczu przez co najmniej 2 godziny.

 Pobieranie moczu do badań bakteriologicznych – posiew ogólny.

1.    Wskazane jest pobranie próbki moczu przed wdrożeniem antybiotykoterapii.
2.    Mocz oddany po przerwie nocnej minimum 4 godziny od ostatniej mikcji,
3.    Należy umyć ręce wodą i mydłem; wysuszyć ręcznikiem jednorazowym lub świeżo wypranymi wyprasowanym
4.    Po dokładnym umyciu okolic krocza i cewki moczowej i spłukaniu wodą oraz u mężczyzn po odciągnięciu napletka i dokładnym umyciu żołędzi prącia, około połowę zawartości pęcherza do ubikacji, a następnie, nie przerywając strumienia pobrać około 5 ml moczu bezpośrednio do przygotowanego jałowego naczynia nie dotykając jego brzegu i wewnętrznej powierzchni.
5.    Zamknąć szczelnie pojemnik. Dostarczyć do laboratorium w ciągu 2 godzin.
6.    Jeśli jest to niemożliwe, mocz do czasu transportu należy przechowywać w temperaturze 4 ℃ do 4 godzin.

7.    Nie należy pobierać moczu od niemowląt do podklejonego woreczka ze względu na duże ryzyko zanieczyszczenia próbki florą zasiedlającą okolice dróg moczowo-płciowych, woreczków wynik z takiego pobrania jest niewiarygodny!

Metoda „środkowego strumienia”– Przed oddaniem moczu należy trzykrotnie umyć okolicę cewki moczowej, nie wycierać ręcznikiem. Pierwszą partię moczu należy oddać do toalety, środkowy strumień pobrać do jałowego pojemnika Mocz oddany po przerwie nocnej minimum 4 godziny od ostatniej mikcji.

Uwaga ! W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest pobranie moczu niezależnie od pory dnia ale należy opisać tę sytuację na skierowaniu.

Sposób pobrania na podłoże transportowo – wzrostowe:

- Przygotować pacjenta i pojemnik, jak w pkt 1 - uzyskany mocz pobrać do jałowego pojemnika, zanurzyć podłoża, mocz wylać, pojemnik z podłożem oznaczyć danymi pacjenta – nakleić kod lub dane pacjenta ( Uromedium, Uriline, Uricult )

4. Można materiał pobrać samodzielnie do jałowego pojemnika
5. Pojemnik dokładnie opisać i dostarczyć jak najszybciej do Laboratorium Mikrobiologicznego w temp. pokojowej.

Pobieranie kału do badania mikrobiologicznego

1.    Przed pobraniem kału do badania należy odczekać przynajmniej 3 dni od przyjęcia ostatniej dawki antybiotyku lub przed podjęciem leczenia przeciwbakteryjnego.
2.    Kał oddać do wyjałowionego basenu do dokładnie umytego i wyparzonego/wygotowanego naczynia np.nocnik.
3.    Ze świeżo oddanego kału, szpatułką przytwierdzoną do pokrywki jałowego pojemnika transportowego, należy pobrać grudkę wielkości orzecha laskowego ( z domieszką krwi, ropy śluzu- jeśli występują w kale) lub 2-3 ml płynnego kału.
4.    Od noworodków i niemowląt próbkę pobrać z pieluchy natychmiast po oddaniu kalu.
5.    Pojemnik dokładnie opisać i dostarczyć do Laboratorium Mikrobiologicznego ( do 30 min od pobrania w temp. pokojowej, >1h próbke należy schłodzić w temperaturze lodówki).
6.    Do badania w kierunku antygenów i toksyn Clostridium difficile oraz antygenów wirusów diagnostyczny jest wyłącznie kał płynny i półpłynny ( biegunka)!
7.    Badanie w kierunku Clostridium difficile wykonuje się niezależnie od wprowadzonej antybiotykoterapii.

LABORATORIUM MIKROBIOLOGICZNE - Zakres wykonywanych badań

Większość badań z wyżej wymienionej listy można również wykonać komercyjnie wg cennika. Corocznie badania poddawane są kontroli zewnętrznej organizowanej przez Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej i od 20 lat otrzymujemy Świadectwo. Ostatnie za 2021 rok w załączeniu.

Dzięki staraniom Kierownika Laboratorium Mikrobiologicznego oraz Dyrekcji SP ZOZ ZZ w Makowie Mazowieckim od listopada 2023 roku mamy na naszym wyposażeniu: Analizator do diagnostyki molekularnej typu multiplex PCR do identyfikacji mikroorganizmów wraz z oznaczeniem lekooporności BIOFIRE firmy BIOMERIUX, który otrzymaliśmy od Fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy
Diagnostyka genetyczna pozwala na wydanie raportu o identyfikacji i mechanizmie oporności już tego samego dnia kiedy jest sygnał o dodatnim posiewie z krwi.
Przyspiesza to decyzję terapeutyczną o 48 godzin, co jest bardzo ważne w przypadku ciężkich zakażeń krwi – sepsy.
TEST BIOFIRE umożliwia identyfikację szerokiej grupy patogenów w tym bakterii gram-dodatnich i gram-ujemnych, wykrywanie genów oporności na antybiotyki, wykrywanie drożdżaków, wirusów, pasożytów.

Umożliwia szybką identyfikację sepsy oraz ustalenie źródeł zakażenia, krew, płyny stawowe, płyn mózgowo-rdzeniowy, płyny z jam ciała, zakażenia układu pokarmowego, zakażenia układu oddechowego.

Diagnostyka trwa ok 1-2 godziny od pobrania materiału. Jest to bardzo ważne ponieważ wielu drobnoustrojów nie można było wykryć w klasycznej diagnostyce mikrobiologicznej. Przyspieszenie i rozszerzenie diagnostyki wpływa na sposób leczenia, skraca pobyt pacjenta w szpitalu a w wielu przypadkach np. w ustaleniu przyczyny sepsy, jest badaniem ratującym życie.
Oczywiście wykonywanie takich badań wymagało przeszkolenia personelu. Niemniej zespół pracowników Laboratorium Mikrobiologicznego jest otwarty na wiedzę i chętnie współpracuje zarówno z lekarzami jak i pielęgniarkami.
Pracujemy na czterech różnych programach komputerowych zarówno w języku polskim jak i angielskim.
Wyposażenie Laboratorium Mikrobiologicznego w tak specjalistyczny i nowoczesny sprzęt stawia nas w czołówce najlepszych laboratoriów mikrobiologicznych w Polsce.
Tym bardziej, że corocznie, systematycznie poddajemy się kontroli zewnętrznej i otrzymujemy certyfikat jakości badań mikrobiologicznych.